De gemeente Alkmaar laat onderzoek doen naar het eigen slavernijverleden: dat van de stad en van de voorheen zelfstandige gemeenten die nu ook deel uitmaken van Alkmaar. De nadruk van het onderzoek zal liggen op de betrokkenheid van het stadsbestuur en de voormalige dorpsbesturen bij de slavernij.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door historici Karwan Fatah-Black van de Universiteit Leiden en Camilla de Koning. De coördinatie ligt bij het Regionaal Archief Alkmaar. Een klankbordgroep, bestaande uit deskundigen op het gebied van koloniale geschiedenis en lokale betrokkenen, zal het project begeleiden. Wethouder Diversiteit Christian Schouten markeerde tijdens een speciale bijeenkomst op 20 december de start van het onderzoek.
Op weg naar een nog meer inclusieve samenleving
Wethouder Christian Schouten
De rol van het Alkmaarse stadsbestuur binnen het slavernijverleden is nog niet eerder structureel onderzocht. Dát Alkmaar op verschillende manieren betrokken was bij koloniale exploitatie en bij slavernij is wel al duidelijk uit verkennend onderzoek. Zo had de stad belangen in zowel de West-Indische Compagnie (WIC), die actief was in Afrika en Amerika, als de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), die vooral in Azië werkzaam was. Binnen beide compagnieën werden slaafgemaakte mensen verhandeld en te werk gesteld. Het slavernijverleden maakt daarmee deel uit van de Alkmaarse geschiedenis en speelt nog altijd door voor veel van de nazaten van uitgebuite mensen die tegenwoordig in de stad wonen. Het onderzoek moet op basis van archiefbronnen de vorm en de omvang van Alkmaars betrokkenheid bij slavernij vaststellen.
Verbinding
Zo’n onderzoek kan leiden tot erkenning van het verleden en daarmee tot verbinding. Wethouder Diversiteit, Christian Schouten: “Dit onderzoek is niet een afsluiting, maar juist een begin. De uitkomsten van het onderzoek helpen ons op weg naar een nog meer inclusieve samenleving. Daarbij hoort het verhaal van ons koloniale verleden en slavernijverleden en de rol die Alkmaar toen had. Maar vooral gaat het om wat we ervan kunnen leren. Ik wens onderzoeker Karwan Fatah-Black, het Regionaal Archief en de klankbordgroep veel succes bij het onderzoek en als college wachten we de resultaten af.”
Historicus Karwan Fatah-Black is expert op het gebied van het Atlantische slavernijverleden. Hij publiceert over slavernij en koloniaal bestuur en is regelmatig in de media om de actualiteit rond het koloniale verleden van Nederland te duiden. Camilla de Koning is gespecialiseerd in het sociale aspect van de slavernijgeschiedenis.
Boek
Het onderzoek zal naar verwachting in het voorjaar van 2025 resulteren in een boek dat een goed beeld geeft van de historische betrokkenheid van Alkmaar bij slavernij door de eeuwen heen. Tussentijdse resultaten worden verwacht in de zomer van 2024, bij de afsluiting van het lopende Herdenkingsjaar Slavernijverleden.
