De tentoonstelling ‘Waterprimeurs in het Noorderkwartier’ gaat over slimme oplossingen om droge voeten te houden. In ons natte gebied waren en zijn daarvoor vanouds slimme oplossingen nodig. Al honderden jaren zorgt dat voor primeurs in Hollands Noorderkwartier. Soms liepen waterschappen en ondernemende burgers zelfs helemaal voorop met baanbrekende innovaties. De tentoonstelling is vanaf 16 november te zien in de hal van het kantoor van het hoogheemraadschap.
Eerste droogmakerij
Aan het begin van de 17de eeuw werden alle grote meren in Noord-Holland drooggemaakt, zoals de Beemster en het Purmermeer. De eerste start met het leegmalen van meren begon 100 jaar eerder vlakbij Alkmaar. Daar veranderde in 1533-1535 het – nu helemaal volgebouwde – Achtermeertje met behulp van een enkele molen water in land. Hiermee is de Achtermeer de allereerste droogmakerij in de geschiedenis.
Exoot uit de tropen
Begin 18de eeuw was in de dijken rond de Zuiderzee heel veel hout verwerkt. In 1731 bleek al dat hout kapot te zijn geknaagd door de paalworm, een exoot uit de tropen. De dijken stonden op instorten. Dit beestje zorgde voor een revolutie in de dijkbouw. De dijken kregen een aarden glooiing bekleed met zware Noorse keien als bescherming tegen de golfslag.
Objecten met bijzondere verhalen
Op de tentoonstelling zijn enkele heel bijzondere objecten te zien, zoals een spannend doosje uit circa 1600. De waardepapieren werden hierin bewaard van het waterschapje dat de in 1533 gebouwde Brantgen Jan Heinismolens bij Alkmaar beheerde. Dit duo molens vormde een heel vroeg voorbeeld van de bekende achtkantige poldermolens die nu nog op vele plekken het landschap sieren. Ook het Schermer molenlandschap geschilderd door Arnout Colnot is bijzonder. Hij legde in 1930 het unieke molenlandschap vast voordat het zou verdwijnen, omdat de polder een paar jaar eerder elektrische gemalen had laten bouwen.
Collectie hoogheemraadschapHet hoogheemraadschap bezit vanuit zijn eeuwenoude verleden een breed scala aan watererfgoed. De zilveren bekers, oude kaarten, sluizen, molens, gemalen, dijken én schilderijen vertellen het verhaal van onze oorsprong. Al dat watererfgoed draagt bij aan het levend houdend van onze geschiedenis en de strijd tegen het water. Innovaties en besluiten uit het verleden geven nuttige inzichten voor beslissingen in de toekomst.
Wisseltentoonstellingen
‘Waterprimeurs in het Noorderkwartier’ is te zien vanaf 16 november in de hal van het kantoor van het hoogheemraadschap. Hier zijn regelmatig nieuwe tentoonstellingen. Adres: Stationsplein 136, 1703 WC Heerhugowaard (ma-vr, 9:00-17:00). In de museumruimte ‘Waterschat’ zijn bovendien vele topstukken uit onze collectie te zien. De bijbehorende audiotour geeft prachtige verhalen over de geschiedenis van het waterschap. Gratis entree.
